Toegankelijkheid van studiemateriaal
Als student met een visuele functiebeperking heb ik moeite met het bekijken van visueel materiaal in grotere collegezalen, omdat ik dingen alleen zie als ze heel dichtbij zijn. Dat betekent dat ik het materiaal moet krijgen voordat de les begint, zodat ik het van dichtbij op mijn laptop of in een gedrukte versie kan bekijken. Ik begrijp helemaal dat docenten soms in de laatste minuut nog veranderingen willen aanbrengen. Maar ik merk dat de keren dat ik het materiaal wel op tijd krijg, ik de inhoud van het college veel gemakkelijker begrijp, omdat ik de informatie dan net als alle andere studenten tegelijkertijd kan horen en zien.
Tijdens covid, met al die onlinecolleges, was het trouwens veel gemakkelijker voor mij om visuele informatie tot me te nemen. Tijdens onlinecolleges heb ik de mogelijkheid om een diapresentatie te onderbreken of dia’s nog eens terug te kijken als ik de visuele informatie niet snel genoeg kan verwerken. En vaak, wanneer het college in hybride vorm wordt gegeven en ik fysiek aanwezig ben maar niet in staat om van een scherm te lezen dat te ver weg staat, ga ik toch online om op mijn eigen computer dia’s te kunnen bekijken, net zoals studenten dat doen die het college vanuit huis volgen.
Er kunnen verscheidene redenen zijn waarom studenten moeite hebben om toegang te krijgen tot studiemateriaal. Een reden kan zijn dat ze een psychische of lichamelijke functiebeperking hebben. Volgens het Expertisecentrum inclusief onderwijs (ECIO, 2020) heeft dertig procent van de studenten in het Nederlands onderwijs speciale voorzieningen nodig ECIO (2020). Teacher‘s guide with tips: How to contribute to inclusive and accessible education. . Tien procent van de studenten heeft moeite met studeren door een functiebeperking, zoals een auditieve beperking, het hebben van ADHD of dyscalculie. Ze hebben bijvoorbeeld moeite met het verwerken van visuele informatie zoals tabellen en afbeeldingen, het lezen van lange teksten of het horen van geluid op videomateriaal.
Ook sociaal-economische status kan een leerhindernis vormen. Studenten afkomstig uit huishoudens met een langdurig laag inkomen hebben mogelijk geen toegang tot de noodzakelijke digitale apparatuur voor het volgen van een cursus die (gedeeltelijk) online wordt gegeven. Een ander voorbeeld van een groep voor wie studiemateriaal mogelijk moeilijk toegankelijk is, zijn studenten die een cursus in het Nederlands volgen maar voor wie Nederlands niet de moedertaal is. Die studenten hebben mogelijk ook meer tijd nodig om de inhoud van studiemateriaal of de sociaal-culturele context van een casus of tekst te begrijpen.
Om deze hindernissen weg te nemen, is het noodzakelijk dat studiemateriaal zo toegankelijk mogelijk wordt gemaakt. Maar omdat er veel aspecten van diversiteit zijn die studiemateriaal moeilijk toegankelijk kunnen maken, is er geen universele oplossing. Daarom kan het moeilijk zijn om met alles tegelijk rekening te houden. In deze sectie geven we wat algemene aanbevelingen, maar we adviseren je ook om je studenten erbij te betrekken door ze te vragen hoe je ervoor kunt zorgen dat het studiemateriaal toegankelijk voor hen is.
Tools
Algemene aanbevelingen
In deze sectie vind je algemene aanbevelingen voor het toegankelijk maken van studiemateriaal. Bain, K., Basson, S., Faisman, A., & Kanevsky, D. (2005). Accessibility, transcription, and access everywhere. IBM systems journal, 44(3), 589-603. 10.1147/sj.443.0589 Fichten, C. S., Asuncion, J. V., Barile, M., Ferraro, V., & Wolforth, J. (2009). Accessibility of e-learning and computer and information technologies for students with visual impairments in postsecondary education. Journal of visual impairment & blindness, 103(9), 543-557 Raskind, M., Hoffman, B., Hartley, K., & Boone, R. (2005). Reaching accessibility: Guidelines for creating and refining digital learning materials. Intervention in School and Clinic, 40(3), 171-176.
- Let erop dat je bij het uitleggen van de sleutelwoorden en -symbolen die in de cursus gebruikt worden, gebruik maakt van eenvoudigere woorden en meer gebruikelijke uitdrukkingen of dat je visuals gebruikt. Je kunt ook verwijzen naar achtergrondmateriaal, zodat studenten zo nodig aanvullende informatie kunnen raadplegen.
- Geef aan welke informatie het meest relevant is, hoe de informatie is opgebouwd, en hoe de verschillende informatiebronnen met elkaar verbonden zijn.
- Verstrek de informatie op verschillende media. In de academische wereld wordt informatie in de regel in schriftelijk vorm aangeboden. Maar je zou ook het gebruik van kennisclips, afbeeldingen, modellen, video’s of podcasts kunnen overwegen.
- Stel studenten in staat om de weergave van informatie aan te passen, zodat verscheidene perceptuele elementen kunnen worden gewijzigd. Dat kan bijvoorbeeld door het aanbieden van informatie in digitale vorm, zodat studenten de lettergrootte, het contrast tussen tekst en beeld, het volume en de spreeksnelheid of geluidssterkte kunnen wijzigen. Voor studenten met een visuele functiebeperking bestaat ook technologie om schriftelijke tekst hardop voor te laten lezen. Studenten die in een tweede of zelfs derde taal werken, hebben de mogelijkheid om video’s te vertragen om de gesproken taal beter te kunnen volgen.
In onderstaande tabel staan concrete voorbeelden van de wijze waarop verschillende typen studiemateriaal kunnen worden aangepast.
Gebaseerd op
Bain, K., Basson, S., Faisman, A., & Kanevsky, D. (2005). Accessibility, transcription, and access everywhere. IBM systems journal, 44(3), 589-603. 10.1147/sj.443.0589
Fichten, C. S., Asuncion, J. V., Barile, M., Ferraro, V., & Wolforth, J. (2009). Accessibility of e-learning and computer and information technologies for students with visual impairments in postsecondary education. Journal of visual impairment & blindness, 103(9), 543-557.
Raskind, M., Hoffman, B., Hartley, K., & Boone, R. (2005). Reaching accessibility: Guidelines for creating and refining digital learning materials. Intervention in School and Clinic, 40(3), 171-176.
Aanvullende hulpmiddelen
De lijst van algemene richtlijnen is een bewerking van het onderdeel “Representation” van de UDL Guidelines. Voor meer uitvoerige informatie, ga naar https://udlguidelines.cast.org/representation/perception/customize-display
Expertisecentrum inclusief onderwijs. In dit expertisecentrum worden innovatieve en praktijkoplossingen voor meer inclusief onderwijs ontwikkeld. Het centrum richt zich met name op studenten met speciale behoeften en functiebeperkingen www.ecio.nl/en
Toegankelijkheid van online-omgevingen: https://www.w3.org/TR/WCAG21/
Online-module over toegankelijke leermaterialen en -technologie: https://aem.cast.org/learning-series/online-learning-series-accessible-materials-technologies
Leer hoe je je syllabus toegankelijker maakt: https://accessibility.umn.edu/what-you-can-do/design-inclusive-courses/course-syllabi
